Türkiye'de 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü'nde basın özgürlüğüne yönelik endişeler artıyor. Yargı bağımsızlığının sorgulandığı bu dönemde, gazetecilere yönelik tutuklamalar ve soruşturmalar dikkat çekiyor. İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı İmamoğlu'nun tutuklanmasının ardından yaşanan protestoları takip eden yedi gazetecinin tutuklanması, bu endişeleri daha da artırdı. Dagens ETC gazetesi muhabiri İsveçli Joakim Medin'in tutuklanması ise olayın uluslararası boyut kazanmasına neden oldu.
Gazetecilere Yönelik Yargı Baskısı Artıyor
BİA Medya Gözlem Raporu'na göre, etkili ve eleştirel medya kuruluşları yargı operasyonlarıyla baskı altında tutuluyor. Adli kontrol uygulamaları, gazeteciler için yeni bir tür "mahpusluk hali" olarak yaygınlaşıyor. Sözcü gazetesi çalışanları, Vice News ekibi, Halk TV habercileri ve Murat Çelikkan gibi isimlerin beraat kararları, yargılamaların keyfi niteliğini ortaya koyuyor.
- Halen üç gazeteci (Elif Akgül, Yıldız Tar ve Ercüment Akdeniz) tutuklu bulunuyor.
- Ender İmrek ve İsmail Saymaz ev hapsinde tutuluyor.
- Birçok Kürt medya temsilcisi gözaltı sonrası adli kontrol altında.
Eleştirel televizyon kanalları da yargının hedefinde. Halk TV Genel Yayın Yönetmeni Suat Toktaş'ın tutukluluğu bu durumu gözler önüne seriyor. Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF),Türkiye'deki adli kontrol uygulamalarını "habercilerin hareket özgürlüğünü kısıtlayan antidemokratik bir pratik" olarak değerlendiriyor. Bu durum, Türkiye'de basın özgürlüğünün ciddi şekilde tehdit altında olduğunu gösteriyor.
Gözaltılar ve Soruşturmalar Artıyor
Son aylarda özellikle Halk TV, BirGün ve Van medyasına yönelik operasyonlarda birçok gazeteci gözaltına alındı. İmamoğlu'nun gözaltına alınmasını protesto eden eylemleri takip eden gazeteciler, "Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu'na muhalefet" gerekçesiyle gözaltına alındı. BBC muhabiri Mark Lowen'in akreditasyon sorunu gerekçe gösterilerek sınır dışı edilmesi de dikkat çekici bir olay oldu. Van Büyükşehir Belediyesi'ne yönelik operasyonu izleyen gazeteciler de gözaltına alındı.
Gazetecilerin kriminalize edilmesi için adli kontrol yaygın olarak kullanılıyor. BirGün Gazetesi Yayın Koordinatörleri Berkant Gültekin ve Uğur Koç ile Sorumlu Müdür Yaşar Gökdemir gözaltına alındı. Araştırmacı gazeteci İsmail Saymaz'ın pasaportuna el konulurken, Halk TV sunucusu Ece Üner de yurtdışına çıkış yasağı aldı.
Yargı Kararları ve İfade Özgürlüğü
2025'in ilk üç ayında yargılanan gazetecilerden bazıları beraat ederken, bazıları ise "Cumhurbaşkanına hakaret", "hakaret", "iftira", "örgüt propagandası" gibi suçlamalarla hapis cezalarına çarptırıldı. Sözcü gazetesi çalışanları ve Vice News ekibinin beraat etmesi, Halk TV habercilerinin aklanması olumlu gelişmeler olarak kaydedildi. Ancak, kapatılan Özgür Gündem gazetesiyle dayanışma gösteren Murat Çelikkan'ın "terör örgütü propagandası" suçlamasıyla yargılanması, ifade özgürlüğüne yönelik baskıları sürdürüyor.
Üç aylık dönemde 55 gazeteci hakkında soruşturma açılması, eleştirel haberciliğin ne kadar yakından takip edildiğini gösteriyor. Cengiz Holding'in sahibi Mehmet Cengiz'in, Sözcü gazetesi ve bağlı internet sitesinde çalışan gazeteciler hakkında suç duyurusunda bulunması da dikkat çekici bir gelişme. Eski HDP Eş Genel Başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ’ın da yargılandığı Kobanî davasını takip eden 21 gazeteci de soruşturma geçiriyor.
"Cumhurbaşkanına Hakaret" Suçlaması
Türkiye'de gazetecilere yönelik "Cumhurbaşkanına hakaret" suçlamasıyla ilgili davalar devam ediyor. Dagens ETC gazetesi muhabiri İsveçli Joakim Medin'in tutuklanması, bu konuyu uluslararası arenaya taşıdı. Son yıllarda birçok gazeteci "Cumhurbaşkanına hakaret" suçlamasıyla yargılandı ve mahkum edildi. Bu durum, Türkiye'de ifade özgürlüğünün sınırlarını daraltıyor.
Sonuç olarak, Türkiye'de basın özgürlüğü ciddi tehdit altında. Gazetecilere yönelik soruşturmalar, gözaltılar, tutuklamalar ve adli kontrol uygulamaları, eleştirel haberciliği engellemeye yönelik bir baskı oluşturuyor. Yargı bağımsızlığının sağlanması ve ifade özgürlüğünün korunması, Türkiye'de demokrasinin sağlıklı bir şekilde işlemesi için hayati önem taşıyor.
