Son dönemde sıkça duyulan Kurgan sistemi, vergi kaçakçılığıyla mücadelede yeni bir dönemi başlatıyor. Peki, bu sistem nasıl çalışıyor, kimleri kapsıyor ve "Kurgan yazısı" alanlar ne yapmalı? Ekonomist ve Vergi Uzmanı Ulaş İke, merak edilen tüm bu soruları yanıtladı.

Kurgan Sistemi Nedir?

Kurgan, aslında sahte belgeyle mücadele amacıyla geliştirilmiş bir uygulama. Vergi Denetim Kurumu tarafından uygulanan bu sistemin yasal dayanağı ise Vergi Usul Kanunu’nun 140. maddesi ve ilgili yönetmelikler. Açılımı "Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi" olan Kurgan, geçmişte insan gözetimiyle yapılan denetimleri büyük ölçüde değiştiriyor.

Eskiden vergi daireleri denetimleri insan gücüyle yaparken, bu süreç hem yavaş ilerliyor hem de genellikle 5 yıl öncesine yönelik oluyordu. Ancak Kurgan ile birlikte büyük veri kullanılarak denetimler çok daha hızlı ve kapsamlı bir şekilde yapılabiliyor. Mükelleflerin e-faturaları, banka kayıtları, sevk irsaliyeleri, UYTS kayıtları, SGK kayıtları gibi tüm bilgileri yapay zeka ile analiz edilerek riskli görülen mükellefler tespit ediliyor.

Kurgan Yazısı Geldi: Şimdi Ne Olacak?

Eğer size bir Kurgan yazısı geldiyse, bu durum bir inceleme riskini işaret ediyor demektir. Yani, vergi dairesi sizi riskli gördüğü için ön incelemeye çağırıyor ve sizden izahat vermenizi bekliyor. Eğer sunacağınız belgelerle ikna edici bir açıklama yapabilirseniz, incelemeye alınmayabilirsiniz. Dolayısıyla, Kurgan yazısı bir nevi uyarı ve risk bildirimi olarak değerlendirilebilir.

Bu yazıda genellikle şüpheli işlem bilgileri de yer alır. Örneğin, "Bu tarihlerdeki ve bu sayılı faturalar şüpheli, açıklayın" şeklinde bir ifadeyle karşılaşabilirsiniz. Bu durumda, ilgili faturalara dair tüm belgeleri hazırlayarak vergi dairesine sunmanız gerekmektedir.

Mali Müşavirlerin Rolü ve Önemi

Bu süreçte en çok zorlanan kesimlerden biri de mali müşavirler. Çünkü Kurgan yazısı sadece mükellefe değil, aynı zamanda mali müşavire de gönderiliyor. Bu da mali müşavirlerin, mükelleflerin belgelerini hazırlayıp vergi dairesine sunma sorumluluğunu beraberinde getiriyor. Yeni uygulamalar ve beyannameler de eklendiğinde, mali müşavirlerin iş yükü oldukça artıyor.

Ulaş İke konuyla ilgili olarak şunları belirtiyor:

"Mali müşavirler bu süreçte kritik bir role sahip. Mükelleflerin doğru ve eksiksiz bilgi vermesi, mali müşavirlerin de bu bilgileri doğru bir şekilde belgelendirmesi gerekiyor. Aksi takdirde, hem mükellefler hem de mali müşavirler zor durumda kalabilir."

Kurgan Sisteminin Hedefleri ve Beklentiler

Kurgan sisteminin temel hedefi, vergi kayıplarını azaltmak ve kayıt dışı ekonomiyle mücadele etmek. Türkiye'de yaklaşık 1 trilyon dolarlık bir ekonomi olduğu ve kayıt dışı ekonomik faaliyetlerin oranının yüksek olduğu düşünüldüğünde, bu sistemin önemi daha da artıyor. Sistem sayesinde kötü niyetli ve vergi kaçıran firmaların ayıklanması ve daha güvenilir bir ekonomik ortamın sağlanması hedefleniyor.

Mükelleflere Öneriler

Eğer size Kurgan yazısı geldiyse, panik yapmadan durumu ciddiye almanız ve aşağıdaki adımları izlemeniz önemlidir:

• Elinizdeki tüm belgeleri (faturalar, banka dekontları, sevk irsaliyeleri vb.) eksiksiz bir şekilde hazırlayın.
• Şüpheli görülen işlemlere dair detaylı açıklamalarınızı yazılı olarak hazırlayın.
• Eksik veya uyumsuz bilgi varsa, düzeltme yoluna gidin.
• Vergi dairesine zamanında yanıt verin. Yazıya yanıt vermemek, hem özel usulsüzlük cezasına hem de incelemeye sebep olabilir.
• Gerekirse, bir mali müşavirden destek alın.

Kurgan sistemi, vergi kaçakçılığıyla mücadelede önemli bir adım olsa da, mükelleflerin de bu konuda bilinçli olması ve gerekli önlemleri alması gerekiyor. Aksi takdirde, beklenmedik cezalarla karşılaşmak kaçınılmaz olabilir.