İran, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Mariano Grossi'nin ülkeye girişine izin vermeyeceğini duyurdu. Bu kararın ardında, İranlı yetkililerin Grossi'yi İsrail ve ABD'nin saldırılarını meşrulaştırmakla ve İsrail adına casusluk yapmakla suçlaması yatıyor. Bu gelişme, nükleer programı nedeniyle uzun süredir uluslararası baskı altında olan İran ile UAEA arasındaki ilişkileri daha da gerginleştirdi.

İranlı Yetkililerden Sert Tepkiler

İranlı yetkililer, Grossi'yi Tel Aviv yönetiminin eylemlerine destek vermek ve İran'ın ulusal güvenliğine karşı ağır ihanetlerde bulunmakla suçlamaya devam ediyor. İran lideri Ayetullah Ali Hamaney'in Başdanışmanı Ali Laricani, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, "Savaş bitince Grossi'nin hesabını göreceğiz" ifadelerini kullandı. Bu sert tepki, İran'ın Grossi'ye olan güvensizliğinin ve öfkesinin açık bir göstergesi olarak değerlendiriliyor.

İran Meclisi'nde kabul edilen bir yasa tasarısıyla, UAEA ile tüm iş birliği askıya alındı. Bu yasa, İsrail ve ABD'nin son saldırılarına ve UAEA'nın bu saldırıları kınamamasına karşı bir tepki olarak nitelendiriliyor. Yasaya göre, İran'a hiçbir UAEA denetçisi giremeyecek ve ajansa nükleer faaliyetlere ilişkin herhangi bir rapor sunulması da yasaklandı. Hükümetin, özellikle İranlı üst düzey yetkililer tarafından "casus" olarak nitelendirilen UAEA Başkanı Grossi ile herhangi bir iş birliği yapması da yasayla engellendi.

UAEA'dan Yanıt ve Şartlar

İran'ın bu kararı üzerine UAEA Başkanı Grossi, İran'ın işbirliğini durdurma kararından "büyük endişe" duyduğunu söyledi. Grossi, İran'ın işbirliğini "tek taraflı" olarak askıya alamayacağını savunarak, "İran, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'nın imzacısıdır ve bu nedenle bir denetim sistemine tabi olmalıdır" dedi. Grossi ayrıca, uluslararası toplumun denetimlerin kesintiye uğramasına "göz yumamayacağını" ifade etti ve İran'ın nükleer tesislerini ziyaret etmek istediğini belirtti.

İran, UAEA ile işbirliğinin yeniden başlaması için iki koşul öne sürüyor:

• Güvenlik Güvencesi: İran'ın egemenliği, toprak bütünlüğü, nükleer tesisleri ve bilim insanlarının güvenliği uluslararası güvence altına alınmalı.
• Hak Güvencesi: İran'ın NPT'nin 4. maddesi kapsamındaki uranyum zenginleştirme hakkına tam saygı gösterilmeli.

Bu koşulların sağlanması, İran ile UAEA arasındaki ilişkilerin geleceği açısından kritik öneme sahip.

Gerginliğin Olası Sonuçları

İran ile UAEA arasındaki bu gerginlik, uluslararası arenada büyük yankı uyandırdı. Birçok ülke, tarafları itidale davet ederek, diyalog yoluyla sorunların çözülmesini istedi. Ancak, mevcut durumun devam etmesi halinde, nükleer gerilimin daha da tırmanabileceği ve bölgede istikrarsızlığa yol açabileceği endişesi hakim. İran'ın nükleer programının şeffaflığı konusundaki belirsizlik, uluslararası toplumun endişelerini artırmaya devam ediyor. Bu durum, bölgedeki diğer ülkelerin de nükleer silahlanma yarışına girmesine neden olabilir.

İran'ın UAEA Başkanı Grossi'ye uyguladığı giriş yasağı ve işbirliğinin askıya alınması, nükleer anlaşmazlığın çözümünü zorlaştıran önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Taraflar arasındaki güvensizlik ortamının aşılması ve diyalog kanallarının yeniden açılması, bölgedeki istikrarın sağlanması açısından hayati önem taşıyor. Aksi takdirde, nükleer gerilim daha da tırmanarak, öngörülemeyen sonuçlara yol açabilir.