Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in tasarruf tedbirleri açıklamalarının üzerinden bir yıl geçmesine rağmen, kamunun tüketim harcamaları rekor seviyelere ulaştı. Mal ve hizmet alım giderleri mayıs ayında 85 milyar liraya çıkarak en yüksek ikinci seviyeye ulaştı. Bu durum, tasarruf tedbirlerinin ne kadar etkili olduğu sorusunu akıllara getiriyor. Bütçe ilk kez fazla verse de, harcamalardaki bu artış dikkat çekici.

Bütçe Fazlası ve Harcamalardaki Artış

Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, bütçe bir yıl sonra ilk kez fazla verdi. 470.8 milyar liralık Kurumlar Vergisi tahsilatı sayesinde mayıs ayında 1.3 trilyon lirayı aşan rekor gelir toplandı ve 235.3 milyar liralık bütçe fazlası elde edildi. Ancak, gelirlerin yüzde 31.6, giderlerin ise yüzde 38.3 artış göstermesi, bütçe açıklarının önümüzdeki aylarda devam edebileceği sinyalini veriyor. Ayrıca, Kurumlar Vergisi gelirindeki artış oranının yüzde 16.6'da kalması da olumsuz bir detay olarak göze çarpıyor.

Harcamalar Kontrolden Çıktı mı?

Mayıs bütçesinde aylık bazda yaklaşık 20 milyar lira artarak 85 milyar liraya ulaşan mal ve hizmet alım gideri, kamunun tasarruf tedbirlerine ne kadar uyduğunu sorgulatıyor. Kamunun tüketimini gösteren bu harcama kalemi, Aralık 2024 sonrası en yüksek seviyede bulunuyor. Özellikle giyim-kuşam harcamalarındaki aylık bazda yüzde 116.6'lık artış dikkat çekiyor. Güvenlik ve savunma harcamaları ise nisan ayına kıyasla üçe katlanarak 20.7 milyar liraya yaklaştı. 2024'te 57 milyar lira olan güvenlik ve savunma harcaması, bu yılın ocak-mayıs döneminde 50 milyar lirayı aştı.

Faiz Giderleri ve Enerji Zamları

Bütçenin faiz gideri mayısta 111.1 milyar liraya, yılın ilk 5 ayında ise 835.7 milyar liraya ulaştı. Mayıs ayında faize ödenen 111 milyar lira, emeklilere verilen bayram ikramiyelerinin kamuya maliyeti olan 57.6 milyar lirayı neredeyse ikiye katladı. Nisan ayında elektrik ve doğalgaza yapılan zamlar ise kamunun enerji şirketlerini kurtarmaya yetmedi. Cari transferlerin büyüklüğü mayısta 456 milyar liraya ulaşarak yılın en yüksek seviyesine çıktı. Elektrik Üretim AŞ’ye yapılan görevlendirme gideri mayısta 18.8 milyar liraya, yılın ilk 5 aylık döneminde ise 85.6 milyar liraya ulaştı. BOTAŞ’a ise bütçeden mayısta 34.4 milyar liralık, ocak-mayıs döneminde ise 79.4 milyar liralık ödeme yapıldı.

Ekonomist Prof. Dr. Mustafa Durmuş, mayıs ayı bütçesinin Mehmet Şimşek’in programının "sıkı sıkıya" uygulandığını ancak henüz bir başarı elde edilemediğini gösterdiğini belirtiyor. Devletin yatırım harcamasının neredeyse olmadığını, faiz giderinin ise artmaya devam ettiğini vurguluyor. Güvenlik ve savunma harcamalarındaki artışı Türkiye’nin "otoriterleşmesi" ile ilişkilendiren Durmuş, toplumun refahı artmadığı için güvenlik giderinin "abartılı" seviyelerde olduğunu ifade ediyor.

Sonuç olarak, tasarruf tedbirlerinin uygulanmasına rağmen kamu harcamalarındaki artış ve yüksek faiz giderleri, ekonomi yönetiminin önünde önemli bir sorun olarak duruyor. Bütçe fazlası elde edilse de, harcamaların kontrol altına alınamaması ve faiz yükünün artması, ekonomik istikrarın sağlanması için daha etkili tedbirlerin alınması gerektiğini gösteriyor. Aksi takdirde, tasarruf söylemleri sadece sözde kalmaya devam edecek.