Türkiye otomotiv sektörü zorlu bir dönemden geçiyor. Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) tarafından açıklanan son verilere göre, 2024 yılının ilk çeyreğinde otomotiv üretimi %9 oranında azalarak 344 bin 120 adede geriledi. Aynı dönemde otomobil üretimi de %7'lik bir düşüşle 220 bin 927 adet olarak gerçekleşti. Bu düşüş, sektördeki oyuncuları ve tüketicileri endişelendiriyor.

Üretimdeki Düşüşün Nedenleri

Otomotiv üretimindeki bu düşüşün birden fazla nedeni bulunuyor. Küresel ekonomik belirsizlikler, tedarik zincirindeki aksamalar ve artan maliyetler, üretimi olumsuz etkileyen faktörler arasında sayılabilir. Ayrıca, iç pazardaki talep daralması da üretimi azaltan bir diğer önemli etken olarak karşımıza çıkıyor.

Ticari araç grubunda da benzer bir tablo söz konusu. İlk çeyrekte ticari araç üretimi %11 azalırken, ağır ticari araç grubundaki düşüş %32 olarak gerçekleşti. Hafif ticari araç grubunda ise %9'luk bir azalma yaşandı. Bu durum, ticari faaliyetlerdeki yavaşlamanın ve yatırım iştahının azalmasının bir göstergesi olarak yorumlanabilir.

Satışlardaki Daralma ve Yerli Araç Payı

Üretimdeki düşüşün yanı sıra, otomotiv satışlarında da önemli bir daralma yaşanıyor. İlk çeyrekte toplam pazar %7 azalarak 285 bin 818 adede geriledi. Otomobil pazarı da %4'lük bir düşüşle 223 bin 793 adet olarak gerçekleşti. Ticari araç pazarındaki daralma ise %16 olarak kaydedildi. Ağır ticari araç pazarında %20, hafif ticari araç pazarında ise %16'lık bir küçülme görüldü.

Satışlardaki bu daralma, tüketicilerin alım gücündeki azalma, kredi faizlerindeki yükseliş ve ekonomik belirsizlikler gibi faktörlerle ilişkilendirilebilir. Ayrıca, toplam taşıt pazarında yerli araç payının %31'e gerilemesi de dikkat çekici bir gelişme olarak öne çıkıyor.

İhracattaki Durum ve Kapasite Kullanım Oranları

Otomotiv sanayisi ihracattaki liderliğini sürdürmeye devam ediyor. İlk çeyrekte toplam otomotiv ihracatı %2 artarak 9,4 milyar dolara ulaştı. Ancak, adet bazında ihracatta %1'lik bir azalma yaşandı. Otomobil ihracatı ise %3 azaldı. Ticari araç ihracatı %2 artarken, traktör ihracatı %45 geriledi.

Kapasite kullanım oranları da sektördeki durumu yansıtan önemli bir gösterge. İlk çeyrekte otomotiv sanayisinin kapasite kullanım oranı %65 seviyesinde gerçekleşti. Hafif araçlarda (otomobil + hafif ticari araç) kapasite kullanım oranı %66, kamyon grubunda %47, otobüs-midibüs grubunda %60 ve traktörde %44 olarak kaydedildi.

Otomotiv sektöründeki bu gelişmeler, Türkiye ekonomisi için önemli bir sinyal olarak değerlendirilebilir. Üretim ve satışlardaki düşüş, sektördeki istihdamı ve yatırımları olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, hükümetin ve sektör temsilcilerinin bir araya gelerek, sektörü destekleyici politikalar geliştirmesi ve rekabet gücünü artırıcı önlemler alması büyük önem taşıyor. Aksi takdirde, otomotiv sektöründeki bu olumsuz trendin devam etmesi ve ekonomiye daha büyük zararlar vermesi kaçınılmaz olabilir.